اقتصاد دانش بنیان

«ايران ساخت» کم‌کم دارد به يک جنبش اجتماعي ملي تبديل مي‌شود. اين روزها همه درباره توليدات ملي صحبت مي‌کنند و در صحبت‌هايشان هم ايده‌هايي براي حمايت از کالاي ساخت داخل دارند. در اين ميان اما نقش اهالي فرهنگ و هنر به سبب امکان گفتمان‌سازي که در جامعه در اختيار دارند، از ديگران کليدي‌تر است. به همين سبب نظرات سه چهره عرصه فرهنگ و هنر را در اين شماره از دانش‌بنيان با هم مرور مي‌کنيم.

حمايت از توليد دانش‌بنيان ايراني در گرو نگاهي هنرمندانه و فراملي

مجيد مجيدي، کارگردان شناخته شده سينماي کشورمان، با بيان اين‌که رونق و حرکت چرخ‌هاي توليد ايراني نيازمند يک عزم ملي با نگاهي فراملي است، گفت: وقتي از توليد ايراني صحبت مي‌کنيم در واقع اين موضوع را نبايد صرفا محدود به جمعيت ايراني بدانيم بلکه يک دستاورد ملي نه تنها در داخل که در سراسر جهان مي‌تواند بيانگر ارزش‌ها، توانمندي‌ها و ديدگاه اين کشور باشد. پس حمايت از توليد ملي يک کار هنرمندانه است که حضور هنرمند و تلاش او در در عرصه ملي با ننگاهي فراملي را طلب مي‌کند.  کارگردان «محمد رسول الله(ص)» بر ضرورت حضور اثرگذار اهالي هنر و نقش‌آفريني آنان در عرصه «ايران ساخت» تاکيد کرد و افزود: مادامي که جامعه هنري به اين عرصه ورود پيدا نکنند، ديگر گروه‌ها نيز حساسيت اين موضوع را درک نخواهند کرد و با آمدن هنرمندان به ميدان عمل است که مي‌توان زمينه‌هاي اميدبخش حساسيت ديگر قشرهاي جامعه را به ضرورت اين موضوع انتظار داشت. مجيدي ادامه داد: توجه به فرهنگ خودباوري ايراني، نيازمند يک نگاه و عمل هنرمندانه است و آنچه زمينه را براي تحقق و ترويج اين فرهنگسازي فراهم کند قطعا هنرمندانه است و بنابراين بايد هنرمند در آن نقش اصلي را کنار فناوران کشور ايفا کند. عضو شوراي سياستگذاري جشنواره ايران ساخت با تاکيد بر اين‌که قطعا دلايل گوناگوني براي حمايت از آنچه آن را توليد وطني مي‌دانيم وجود دارد، افزود: مهم‌ترين دليل و منشا که مي‌تواند گوياي اهميت و ضرورت حمايت از کالا و خدمات دانش بنيان ايراني باشد، تجلي شناخت از اين کشور است. وقتي کشوري از توليدکننده خود چه در عرصه کالا يا حتي هنر حمايت مي‌کند، تصويري مثبت و توانمند از خود در چشم جامعه جهاني ارائه مي‌کند تا آنان احترام و اهميت بخشيدن به کشوري را که به داشته‌هاي خود احترام قائل شده است يک امر ضروري بدانند. اين کارگردان سينما با اشاره به نقش جدي مردم در ايجاد رغبت عمومي به استفاده از توليدات ايراني گفت: حمايت اصلي از کالاي داخلي نه با تبليغ صرف بلکه توسط مردم صورت مي‌گيرد و اگر بتوانيم حمايت مردمي خوبي از کالاهاي دانش‌بنيان داشته باشيم مي‌توانيم به هدف اصلي در توسعه و پيشرفت توليد دست پيدا کنيم. وي افزود: کسي که واقعا به ايراني بودن خود پايبند و معتقد است، قطعا از توليد کشورش حمايت مي‌کند. بنابراين تصور نمي‌کنم ايراني از آورده و دسترنج خودش گريزان باشد، اگر در مقاطعي نارضايتي‌هايي از توليد وجود دارد بايد به سمت رفع عيوب و کاستي ها رفت.

«فضاي مجازي» فرهنگساز اصلي حمايت از کالاي دانش‌بنيان ايراني است

سيدعباس صالحي، معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي معتقد است فضاي مجازي و رسانه‌هاي ديجيتال نقش مهمي در حمايت از کالاهاي دانش‌بنيان ايراني دارند. صالحي مي‌گويد: «با توجه به اين‌که امسال با عنوان «اقتصاد مقاومتي؛ اقدام و عمل» نام‌گذاري شده و روح اقتصاد مقاومتي هم حمايت از کالاي ملي توليد داخل است، اگر حمايت از کالاي دانش‌بنيان داخلي را روح اصلي اقتصاد مقاومتي بدانيم، به طبع آن، فرهنگ‌سازي براي اين اتفاق اهميت بسياري دارد.»

صالحي در اين گفت‌و‌گو نقش رسانه‌هاي فضاي مجازي را در فرهنگ‌سازي بهره‌مندي از کالاي دانش‌بنيان ايراني نيز بااهميت دانست و بيان کرد: «بخش قابل‌ توجهي از جامعه ايراني با فضاهاي مجازي مانند زندگي حقيقي مواجه هستند و در عمل زيست دو‌گانه‌اي ميان فضاي حقيقي و مجازي در تعامل است.»

وي بخش مهمي از فرهنگ‌سازي ترويج استفاده از کالاي باکيفيت داخلي را فضاي مجازي عنوان کرد و افزود: «فضاي مجازي قابليت‌هاي متنوعي از جمله قابليت‌هاي تعاملي را داراست. تنها تبليغ يک‌سويه و يک‌طرفه حرکتي ثمربخش نيست و در عمل، فضاي مجازي عرصه‌اي تعاملي است که در آن مي‌توان به اقناع و اجماع رسيد.»

معاون فرهنگي وزير فرهنگ و ارشاد اسلامي با اشاره به اهميت برگزاري جشنواره «ايران ساخت» از سوي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، اقدام براي فرهنگ‌سازي حمايت و مصرف توليد ملي و کالاي دانش‌بنيان و باکيفيت ايراني را راهگشا دانست. صالحي نقش هنرمندان، رسانه‌ها و دستگاه‌هاي فرهنگي را براي پيشبرد اهداف جشنواره «ايران ساخت»، مبني بر کمک به برجسته‌سازي کالاهاي مرغوب ايراني و جريان‌سازي براي چرخه کارآفريني در کشور، بسيار مهم عنوان کرد و ادامه داد: «حمايت از کالاي صاحب کيفيت که در داخل توليد شده است، علاوه بر آن که به رونق اشتغال جوانان به‌ويژه تحصيلکرده‌ها کمک خواهد کرد در زمينه اعتلاي خدمت به کشور نيز اثرگذاري بالايي خواهد داشت.»

وي درباره بهره‌مندي از هنرمندان و فعالان عرصه‌هاي مختلف فرهنگ و هنر در ترويج و فرهنگسازي حمايت از کالا و خدمات دانش‌بنيان ايراني، ابراز کرد: «از آن‌جا که هنرمندان، طبقه قابل اعتماد و مورد وثوق آحاد جامعه هستند، از اين ظرفيت مي‌توان براي ايجاد فضايي مثبت و راهگشا در توسعه و ارتقاء فرهنگ حمايت از توليدکننده ايراني بهره برد. ضمن آن که با توجه به شناختي که از طبقه فرهنگ و هنر وجود دارد، آمادگي و دغدغه بين آنان به‌خوبي قابل مشاهده است و اميد مي‌رود که هنرمندان و اصحاب فرهنگ نقش خود را به نفع جامعه، به‌خوبي ايفا کنند.»

هشت سال دفاع مقدس نمادي از پشتيباني مردم از توليدات دانش‌بنيان داخلي است

​حسين اسرافيلي شاعر پيشکسوت انقلاب، با تاکيد بر اهميت حمايت از توليدات با کيفيت و دانش‌بنيان ساخت داخل گفت: «هشت سال دفاع مقدس، تکنولوژي‌هاي فراوان هسته‌اي و سلول‌هاي بنيادي و شبيه‌سازي، دارو و درمان، پيشرفت‌هاي دفاعي و غيره، همه و همه نشان از غيرت و همت حمايت و پشتيباني اين ملت از توليدات دانش‌بنيان داخلي دارد.»

وي افزود: «حمايت از کالاي باکيفيت ايراني، صد درصد با عرق ملي سازگار و در شان ملت بزرگوار ماست.»

به گفته اسرافيلي، مردم حمايت از کالاي دانش‌بنيان ايراني را جدي خواهند گرفت، همچنان که در همه عرصه‌ها ثابت کرده‌اند هرکجا به اين مردم نياز بوده است، سنگ تمام گذاشته‌اند و مسئولان نيز با تکيه بر همين حضور مردم موفق بوده‌اند. اين شاعر پيشکسوت انقلابي کشور، با اشاره به نقش جشنواره «ايران ساخت» در تفهيم توليدکنندگان براي توليد کالاي باکيفيت گفت: «در وهله اول براي حمايت از کالاي باکيفيت ايراني بايد توليدکننده تفهيم شود که کالاي باکيفيت همراه با طرح، رنگ و شکل مناسب و موردپسند سليقه ايراني توليد کند و با قيمت و سود مناسب در اختيار مشتري قرار دهد.»

وي افزود: «کالاي باکيفيت داخلي بايد به گونه‌اي باشد که مشتري با يک‌بار خريد، جذب آن شود، نه اين‌که توليدکننده‌اي از بازار آشفته و عدم حضور محصول رقيب سوءاستفاده کند و مشتري را فراري دهد که اين کار خيانت به بقيه توليدکنندگان هم خواهد بود.»

نويسنده مجموعه شعر «تولد در ميدان» با اشاره به اين‌که همه مايل به استفاده از کالاي ايراني هستند، اما به شرط داشتن کيفيت بالا، گفت: «اگر کالاي ايراني با سه‌چهارم قيمت کالاي خارجي، اما با يک‌سوم کيفيت آن عرضه شود، گارانتي هم نداشته باشد و فروشنده و توليدکننده نيز در اين زمينه جوابگو نباشند، قطعا مشتري مجبور مي شود حتي کالاي درجه دو تهيه کند، اما سراغ کالاي کشور خود نرود.»

وي همچنين بيان کرد: «همان‌گونه که مردم هميشه حمايت خود را از ايران و ايراني نشان داده‌اند، قطعا در حمايت از توليدات باکيفيت داخلي نيز همين تقدير رقم خواهد خورد.»

اسرافيلي در ادامه افزود: «قطعا برگزاري جشنواره‌‌اي همچون «ايران ساخت»، براي حمايت از توليدات داخلي و فناوري‌هاي ايراني يک حرکت خوب و به‌جا است و مطمئن هستم مردم از اين حرکت پسنديده استقبال خواهند کرد.»

رضايت مصرف‌کننده و اعتماد مشتري مهم‌ترين عامل ترغيب مردم به خريد کالاي دانش‌بنيان ايراني است

​عبدالجبار کاکايي نويسنده، شاعر و زبان‌شناس ايراني در خصوص ضرورت برگزاري جشنواره ايران ساخت و حمايت از کالاي دانش‌بنيان ايراني، گفت: «برگزاري جشنواره‌اي براي حمايت از توليدات و کالاهاي ايراني در کشور ضروري است، ولي كيفيت بهترين مبلغ كالاي توليدي است و تا زماني که کيفيت کالاي ايراني افزايش نيابد، قطعا مردم رغبتي به خريد آن نخواهند داشت.»

وي افزود: «البته كه تفكر کيفيت پايين جنس ايراني در برابر جنس خارجي نهادينه شده و اغلب بي‌پرسش مي پذيرند كه مزيت و برتري كدام قابل دفاع است. پس به نظرم تا اصلاح كيفي صورت نگيرد و نهادينه نشود، هر كوششي براي جلب مشاركت مردم عوام‌فريبي است.»

به گفته کاکايي، اما در صورت بهبود كيفيت توليد، برندهاي برتر مي‌توانند حمايت‌كنندهNGO هاي فرهنگي باشند. مثلا آكادمي‌هاي پژوهش نشست‌هاي خود را با حمايت و تبليغات برندهاي داخلي انجام دهند و فضاي مجازي عرصه اين فعاليت تبليغاتي باشد. وي گفت: «برندسازي محصولات ايراني قطعا ضروري است، اما برند، خود ساخته مي‌شود، آن را نمي‌سازند. فاعل مجهول اين جمله همان كيفيت كالاست و اعتماد مشتري و رضايت مصرف‌كننده»

به اعتقاد اين شاعر راه ديگري غير از جلب اعتماد و رضايت مشتري براي برندسازي محصولات ايراني وجود ندارد. کاکايي در پاسخ به اين سوال که آيا در حوزه فعاليت شما نيز مي‌توان حمايت از محصولات دانش‌بنيان ايراني را گنجاند، گفت: «اگر كالايي رضايت من را جلب كند، در صورت تعامل دو‌سويه حاضر هستم فضاي مجازي مورد استفاده خود را با عكس و يادداشت در اختيار تبليغ آن کالا قرار دهم.»

وي با تاکيد بر اين‌که ساماندهي واردات بي‌رويه راهکاري موثر در زمينه حمايت از کالاي دانش‌بنيان ايراني است، بيان کرد: «اگر نظارت جدي بر واردات بي‌رويه صورت گيرد، مي‌توان به رشد توليدات داخلي اميدوار شد.»

مدير خانه شعر بنياد نويسندگان و هنرمندان، در پاسخ به اين سوال که در بخش مردمي جشنواره «ايران ساخت»، در حوزه فعاليت شما چگونه مي‌توان مردم را درگير اين جشنواره کرد، گفت: «من همايش ماهانه‌اي دارم که مخاطبان فراواني دارد و مي‌توانم از اين بستر براي تبليغ کالاي ايراني و توليدات داخلي به شرط داشتن کيفيت، استفاده کنم.»

جشنواره ملي فرهنگي، هنري «ايران ساخت» با اهداف «جريان‌سازي و توليد محتوا براي فضاي مجازي مرتبط با چرخه تجاري‌سازي، کارآفريني و اقتصاد دانش‌بنيان»، «حمايت از خدمات و توليدات دانش‌بنيان ساخت ايران»، «ساماندهي واردات بي‌رويه و ارج نهادن به کالاها و محصولات ايراني باکيفيت» و همچنين «کمک به برجسته‌سازي (نشان تجاري) کالاهاي مرغوب ايراني»، در بخش ادبيات، هنرهاي تجسمي، رسانه‌هاي ديداري و شنيداري، رسانه‌هاي ديجيتال و ايده بازار به همت ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوري و اقتصاد دانش‌بنيان معاونت علمي و فناوري و به دبير کلي پرويز کرمي و با شعار «فناوري ايراني، کسب و کار ايراني» از 16 تا 18 دي‌ماه سال جاري برپا مي‌شود. آخرين مهلت ارسال آثار به جشنواره «ايران ساخت»، اول آذرماه 1395 است. علاقه‌مندان براي کسب اطلاعات بيشتر درباره جشنواره ملي فرهنگي، هنري «ايران ساخت» به وب‌سايت www.iransaakht.ir مراجعه فرمايند. w

منبع: مجله دانش بنیان